Terug
Gepubliceerd op 16/12/2022

2022_GR_00130 - Ondertekening Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0. - Keuring
Gemeenteraad
wo 23/11/2022 - 18:30 Grote Zaal
Goedgekeurd

Samenstelling

Aanwezig

Koen Winters, Voorzitter; Steven Matheï, Voorzitter; Sigrid Cornelissen, Schepen; Liesbeth Diliën, Schepen; Raf Nelis, Schepen; Dirk Colaers, Schepen; Lutgarde Ceyssens, Schepen; Kathleen Soors, Raadslid; Bram Geerits, Raadslid; Liliane Hinoul, Raadslid; Wouter Van Elsacker, Raadslid; Eddy Schrooten, Raadslid; Davy Put, Raadslid; Hilde Van Limpt, Raadslid; Steven Broekx, Raadslid; Nico Lenaerts, Raadslid; Mia Soors, Raadslid; Yoshi Gordijn, Raadslid; Ellen Reumers, Raadslid; Dominique Vanderhoydonck, Raadslid; Wesley Kolen, Raadslid; Els Vossen, Raadslid; Hendrik Swennen; Jo Sclep, Algemeen directeur

Afwezig

Ria Plasschaert, Raadslid; Peter Smeets, Raadslid

Secretaris

Jo Sclep, Algemeen directeur

Voorzitter

Koen Winters, Voorzitter

Stemming op het agendapunt

2022_GR_00130 - Ondertekening Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0. - Keuring

Aanwezig

Koen Winters, Steven Matheï, Sigrid Cornelissen, Liesbeth Diliën, Raf Nelis, Dirk Colaers, Lutgarde Ceyssens, Kathleen Soors, Bram Geerits, Liliane Hinoul, Wouter Van Elsacker, Eddy Schrooten, Davy Put, Hilde Van Limpt, Steven Broekx, Nico Lenaerts, Mia Soors, Yoshi Gordijn, Ellen Reumers, Dominique Vanderhoydonck, Wesley Kolen, Els Vossen, Hendrik Swennen, Jo Sclep
Stemmen voor 23
Kathleen Soors, Raf Nelis, Dirk Colaers, Bram Geerits, Steven Matheï, Eddy Schrooten, Yoshi Gordijn, Wesley Kolen, Nico Lenaerts, Ellen Reumers, Liliane Hinoul, Wouter Van Elsacker, Davy Put, Steven Broekx, Lutgarde Ceyssens, Sigrid Cornelissen, Liesbeth Diliën, Mia Soors, Els Vossen, Hilde Van Limpt, Dominique Vanderhoydonck, Hendrik Swennen, Koen Winters
Stemmen tegen 0
Onthoudingen 0
Blanco stemmen 0
Ongeldige stemmen 0
2022_GR_00130 - Ondertekening Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0. - Keuring 2022_GR_00130 - Ondertekening Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0. - Keuring

Motivering

Aanleiding en context

  • Op 07-03-2018 keurde de Gemeenteraad het Burgemeestersconvenant voor Klimaat en Energie 2030 goed.
  • Op 09-12-2019 keurde de Vlaamse Regering het Vlaams Energie- en Klimaatplan (VEKP) 2021-2030 goed.
  • Op 11-03-2020 keurde de Gemeenteraad het gemeentelijke Klimaatactieplan goed.
  • Op 04-06-2021 keurde de Vlaamse Regering het Lokaal Energie- en Klimaatpact goed.
  • Op 22-09-2021 keurde de Gemeenteraad de ondertekening van het Lokaal Energie- en Klimaatpact goed.
  • Op 08-07-2022 keurde de Vlaamse Regering de subsidiëring van het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0 goed.
  • Het Pact 2.0 wil de Vlaamse steden en gemeenten verder ondersteunen in het behalen van  concrete doelstellingen en bouwt voort op reeds ingeburgerde initiatieven zoals het Burgemeestersconvenant 2030 waarbij de focus ligt op vier werven zijnde vergroening, energie, mobiliteit en regenwater.
  • De doelstellingen van de vier werven moeten op Vlaams niveau gehaald worden en niet per gemeente. De (deelnemende) gemeenten ondernemen actie in de mate dat dit voor hen mogelijk is. Deze sluiten gedeeltelijk aan op de speerpunten van het Meerjarenplan van Peer, en zijn:
    • Werf  'Laten we een boom opzetten' met één boom extra per Vlaming, met een halve meter extra haag of geveltuinbeplanting per Vlaming en met één extra natuurgroenpark per 1000 inwoners (in cijfers vertaald tot 2030 betekent dit 6,6 miljoen bomen extra, 3.300 km haag extra, 6.600 perken van 10m² extra);
    • Werf  'Verrijk je wijk' met 50 collectief georganiseerde energiebesparende renovaties per 1000 wooneenheden (verscherpt met daarvan 25 fossielvrije renovaties) een 1 participatief hernieuwbaar energieproject per 500 inwoners met een totaal geïnstalleerd vermogen van 216 MW (in cijfers vertaald tot 2030 betekent dit 12.000 projecten) en verscherpt met uitnodiging van 50 inwoners per 1.000 wooneenheden voor een klimaattafel ter bespreking van een wijkgerichte aanpak (met een focus op de synergie tussen de 4 werven) voor einde 2024;
    • Werf 'Elke buurt deelt en is duurzaam bereikbaar' met 1 toegangspunt voor een (koolstofvrij) deelsysteem met 1000 inwoners, verscherpt met 1,5 (semi-) publiek laadequivalent  per 100 inwoners en 1m extra nieuw of opgewaardeerd fietspad per inwoner (in cijfers vertaald tot 2030 betekent dit 6.600 toegangspunten, 99.000 laadpunten);
    • Werf 'Water, het nieuwe goud' met 1m² ontharding per inwoner en 1m³ extra opvang of infiltratiecapaciteit voor regenwater (in cijfers vertaald tot 2030 betekent dit 6.600.000m² ontharding en 6.600.000 m³ extra infiltratie).
  • Het Pact 2.0 bevat wederzijdse aangescherpte engagementen die de sleutelrol van lokale besturen in het Vlaamse klimaat- en energiebeleid beklemtonen en dit in lijn met de verscherpte Europese klimaatdoelstellingen vermeld in het Fit for 55-pakket.
  • Het gaat hier om een inspanningsverbintenis met een financiële ondersteuning via een trekkingsrecht, op basis van de inwonersaantallen (4/5) en de criteria van het gemeentefonds (1/5), met 50% cofinanciering waarbij  het “1 euro voor 1 euro”-principe wordt gehanteerd.
  • In totaal wordt er voor 2022 een subsidie van 8.750.000 euro voor klimaatacties van gemeenten voorzien. Via trekkingsrechten komt het voor Peer op 20.384,00 euro als alle gemeenten het Pact 2.0 ondertekenen. Als niet alle gemeenten ondertekenen, kan dit bedrag toenemen. Voor 2023 is dit ook 8.750.000 euro, voor 2024 is dit 5.000.000 euro. De definitieve bedragen, op basis van het aantal deelnemende gemeenten, worden uiterlijk 16 januari 2023 bekendgemaakt.
  • Er is een jaarlijks opvolgmoment, om de gerealiseerde klimaatacties te kunnen opvolgen. De gemeente bezorgt uiterlijk op 1 maart 2024 een rapportering over de voortgang van het Lokaal Energie- en Klimaatpact, nadat die aan de gemeenteraad is voorgelegd.
  • De gemeente rapporteert daarnaast over de uitgaven die gebeurd zijn voor de subsidie onder zowel LEKP 1.0 als 2.0 door ze in de jaarrekening te koppelen aan de code ABB-LEKP-2021 en code ABB-LEKP-2022.

Regelgeving

8a08e58a6b9c3f53016b9cc23bf70077

Argumentatie

  • Wereldwijd leidt de uitstoot van broeikasgassen tot een opwarming van de aarde met klimaatverandering tot gevolg. De gevolgen van klimaatverandering worden steeds duidelijker via extremere weersomstandigheden. Een lokale overheid is direct en indirect mee verantwoordelijk voor de broeikasgasemissies als gevolg van het gebruik van energie in het kader van menselijke activiteit.
  • Veel van de maatregelen ter vermindering van de vraag naar energie, ter bevordering van het gebruik van duurzame energie en ter bestrijding van de klimaatverandering vallen onder de bevoegdheden van de lokale overheden en kunnen zonder de steun van de lokale overheden niet worden uitgevoerd
  • In het Meerjarenplan zijn budgetten voorzien voor de uitrol van een beleidsplan voor een sterk en slim Peer. Inzake klimaatdoelstellingen zijn er naast de algemene werking ook de speerpunten: 'Peer werkt aan een duurzame stad via een ambitieus klimaatbeleid' en 'Peer sluit een Fietsdeal af met zijn inwoners' die het streven naar een vermindering van een CO2-uitstoot en het veerkrachtiger maken van de stad tegen extremere weersomstandigheden mogelijk zullen maken.
  • Door de aangescherpte Europese Klimaatambities (‘Fit for 55’) besliste de Vlaamse regering in november 20211 over een pakket extra maatregelen om de CO2-uitstoot sterker te verminderen. Daarbij werd ook de rol van de lokale besturen herbevestigd en nieuwe doelstellingen voorgesteld en een vernieuwd LEKP 2.0.
  • Door het lokaal bestuur reeds aangenomen engagementen in het kader van LEKP 1.0 zijn
    • het Burgemeestersconvenant 2030 te ondertekenen en uit te werken, welk in orde is voor Peer;
    • tegen ten laatste 2030 de openbare verlichting te verLEDden, welk in orde komt voor Peer;
    • het draagvlak voor hernieuwbare energie te verhogen, geen heffing op hernieuwbare energie-installaties in te voeren en bestaande, zoals de heffing op pylonen van windmolens, af te bouwen tegen ten laatste 2025;
    • lokale warmte- en sloopbeleidsplannen op te maken, welke een eerste denkoefening krijgen bij de ontwikkeling van site Agnetendal inzake warmtenet en een aangekochte woning in Wijchmaal inzake sloop;
    • burgers, bedrijven en verenigingen te stimuleren om samen met het lokaal bestuur de concrete en zichtbare streefdoelen uit de 4 werven van het Pact te behalen.
  • Voor het lokaal bestuur verscherpte engagementen in het kader van LEKP 2.0 zijn:
    • de doelstelling m.b.t. CO2-reductie voor eigen gebouwen en technische infrastructuur wordt verhoogd van -40% naar -55% CO2-emissies tegen 2030 t.o.v. 2015 (de scope van deze doelstelling voor CO2-reductie wordt daarnaast uitgebreid naar eigen mobiliteit) de opmaak van een vastgoedstrategie en de vergroening van het wagenpark geldt hierbij als een goede eerste stap om investeringen in te plannen; 
    • de primaire energiebesparingsdoelstelling wordt aangescherpt van -2.09% naar -3% per jaar vanaf 2023 (de doelstelling dient op entiteitsniveau en niet per individueel gebouw of voertuig bekeken te worden om zo kostenefficiënt mogelijk de lange termijn klimaatdoelstellingen te halen), welke via ingrepen aan Poorthuis (dakisolatie, renovatie stookinstallatie, nieuwe ramen), gebouwen Technische dienst (zonnepanelen), afstoten oud gemeentehuis Grote Brogel en verhuis van Dienstencentrum (naar nieuwbouw) mede mogelijk is;
    • geen nieuwe principiële schepencollege- of gemeenteraadsbeslissing meer te nemen m.bt. lokale heffingen op elektriciteitsmasten en sleuven van ELIA;
  • Voor het lokaal bestuur zijn de nieuwe uitdaging:
    • Werf 'Verrijk je wij:
      • 25 fossielvrije renovaties onder de 50 collectieve renovaties per 1.000 wooneenheden tegen 2030;
      • inwoners van 50 per 1.000 wooneenheden worden uitgenodigd voor een klimaattafel ter bespreking van een wijkgerichte aanpak (met een focus op de synergie tussen de 4 werven) voor einde 2024.
    • Werf 'Elke buurt deelt en is duurzaam bereikbaar':
      • 1,5 (semi-) publieke laadequivalenten per 100 inwoners (99.000 laadpunten (CPE)) tegen 2030.
  • Door Vlaamse Overheid reeds aangenomen engagementen in het kader van LEKP 1.0:
    • via het Netwerk Klimaat professionele ondersteuning te bieden aan de lokale besturen, zoals bepaald in het subsidiebesluit en de werkprogramma’s;
    • via andere partners binnen de Vlaamse overheid (bv. VEB met het SURE2050-project voor het publiek patrimonium) lokale besturen projectmatige ondersteuning te bieden;
    • samen met de lokale besturen actief mee te werken aan het elimineren van de mogelijke hindernissen die lokale besturen ondervinden in het realiseren van de ambities binnen het LEKP;
    • haar eigen voorbeeldfunctie in te vullen en relevante actoren te overtuigen om het LEKP mee te ondertekenen;
    • in samenspraak met het middenveld, onderzoeksinstellingen en de verschillende sectororganisaties de wederzijdse engagementen i.h.k.v. het LEKP op te volgen en te stroomlijnen;
    • aan lokale besturen (en/of andere actoren) de beleidsmaatregelen, voorzien door de Vlaamse, Federale en Europese begroting, actief en stelselmatig te promoten die nuttig kunnen zijn om mee de doelstellingen van het LEKP te realiseren. Onder potentiële inbreng van de Vlaamse overheid (in hoofdstuk 4 van LEKP 1.0) wordt dit waar mogelijk geconcretiseerd;
    • ter bijkomende ondersteuning van de klimaatpactacties van de gemeenten die het Pact ondertekenen, in een extra jaarlijks budget van 10.000.000 euro, evenals een vast gedeelte van de vrij beschikbare middelen binnen het Vlaams klimaatfonds, te voorzien. Deze budgettaire engagementen kunnen aangepast worden in functie van het algemeen begrotingsbeleid.
  • Voor de Vlaamse Overheid nieuwe engagementen in het kader van LEKP 2.0:
    • de verhoogde doelstellingen voor het publiek patrimonium en mobiliteit (55% CO2-reductie tegen 2030) alsook 3% jaarlijkse primaire energiebesparing is eveneens van toepassing op de Vlaamse overheid;
    • territoriaal coördinatorschap door Vlaanderen (VR 2022 2502) voor het Europese Burgemeestersconvenant om o.a. technische en strategische bijstand aan ondertekenende gemeenten te verlenen voor de ontwikkeling, uitvoering en monitoring van hun actieplannen voor duurzame energie en klimaat (SECAPS);
    • om concrete praktijkgerichte oplossingen voor drempels bij voortrekkersteden en -gemeenten die het LEKP 2.0 ondertekenen te ondersteunen, faciliteert ABB een Werkplatform. Overeengekomen drempels worden door de Vlaamse Regering frequent (minstens jaarlijks) opgevolgd per bevoegd beleidsdomein;
    • via het Netwerk Klimaat ondersteunt de Vlaamse overheid steden en gemeenten bij de opmaak van lokale warmteplannen en renovatiestrategieën. Naast de ‘inspiratiekaart warmtezonering’ zullen alle steden en gemeenten weldra ook beroep kunnen doen op een ‘startanalyse lokale renovatiestrategie’. Dit is een grafisch werkinstrument dat de lokale besturen zal helpen om prioriteiten te bepalen voor het lokale renovatie- en sloopbeleid;
    • verder bouwend op de start-analyse van het Netwerk Klimaat wordt een ‘Wijkrenovatietool’ aangeboden aan lokale besturen en hun partners om collectieve renovatietrajecten data gestuurd te concretiseren en op te volgen t.e.m. uitvoering. Deze tool kan een handig instrument zijn om de klimaattafels wijkgericht te organiseren;
    • versterking van de basisfinanciering van energiehuizen;
    • de invoering van de ‘Mijn VerbouwPremie’ en de ‘Mijn VerbouwLening’ en de versterking van het noodkoopfonds. Zo wordt er gestreefd naar een evenwichtige mix van het activeren van privaat kapitaal door financieringsinstrumenten (premies (waaronder de EPC-labelpremie) en langlopende leningen met incentives voor diepgaande renovaties via het renteloze renovatiekrediet (via banken)), ontzorging (door energiehuizen en BENOvatiecoaches) en verplichtingen (zoals de niet-residentiële renovatieverplichting vanaf 1/1/22 en residentiële renovatieverplichting vanaf 1/1/23, publieke en overheidsgebouwen moeten een minimaal EPC-label behalen tegen 2028 en alle niet-residentiële gebouwen tegen 20304);
    • blijvend in te zetten op het ondersteunen van de lokale besturen bij het realiseren van state of the art fietsinfrastructuur.
    • de noodzaak voor een taksshift tussen de energievectoren (elektriciteitsfactuur verlichten door kosten door te schuiven naar fossiele energiedragers) wordt door de Vlaamse Regering principieel erkend. Eerste stappen hiertoe zijn ondernomen (opkoop groenestroomcertificaten bij de netbeheerders, verlaging van de quotaverplichting bij de leveranciers, schrappen kost openbare verlichting, vergoeding REG-premies via de Vlaamse Veerkrachtmiddelen, de kost voor de minimale levering aardgas en kortingsbonnen elektrische huishoudtoestellen via het energiefonds). Het blijft desalniettemin de expliciete ambitie van minister Zuhal Demir, en de voltallige Vlaamse Regering, om de inspanningen continu verder te zetten zodat er zoveel mogelijk bijkomende kosten uit de elektriciteitsfactuur worden gehaald. Om een sociaal rechtvaardige taksshift vorm te geven wordt vanuit de Vlaamse Regering gedacht aan een uitzondering op de non bis in idem-wet. Een precedent hiervan vinden we terug in de gehanteerde methode voor de minerale olie. Hiervoor zal het overleg verder gezet worden met de Federale Overheid. Om de uitzondering op de non bis in idem-wet mogelijk te maken zal er een samenwerkingsovereenkomst tussen de Federale en Vlaamse Overheid uitgewerkt worden waarin afspraken gemaakt zullen worden over de contouren van deze sociaal rechtvaardige taksshift van elektriciteit naar de verschillende fossiele energiedragers. VVSG zal op de hoogte worden gehouden van de gemaakte vorderingen.
    • eind 2024 zullen het LEKP 1.0 en 2.0 geëvalueerd worden op het vlak van realisatie van de doelstellingen en voorziene financiering. Ook zullen we tegen dan meer zicht hebben op de uitvoering van een structurele taksshift (cfr. engagement hier boven). Op basis van deze analyse en na verder overleg met VVSG, kan hieruit een nieuw pakket voortvloeien met (additionele) financiering enerzijds en nieuwe engagementen anderzijds, waaronder de vraag om de bestaande heffingen op elektriciteitsmasten en sleuven van ELIA stop te zetten tegen 1/1/2026;
    • Een eenmalige additionele budgettaire impuls voor LEKP 2.0 ondertekenaars van 22,5 miljoen euro voor de aangescherpte ambities van LEKP 2.0 te ondersteunen tijdens dze legislatuur. Deze middelen worden verdeeld als volgt: 8,75 miljoen euro voor 2022, 8,75 miljoen euro voor 2023 en 5 miljoen euro voor 2024. Deze engagementen kunnen binnen de perken van de daarvoor op de begroting van de Vlaamse Gemeenschap voorziene en beschikbare middelen en kunnen aangepast worden in functie van het algemeen begrotingsbeleid.
  • Als gemeente bepaal je zelf waarvoor je het budget gebruikt, zolang de besteding bijdraagt aan de doelstellingen van het Pact. De financiële opvolging gebeurt op basis van de informatie in de jaarrekening (BBC-rapportering). Wanneer de bestedingsgraad significant laag is, kan er wel gevraagd worden om dit te verduidelijken. Cumulatie met andere subsidies is mogelijk.
  • Een rapport uit het Pactportaal dient als basis voor de besprekingen. 
  • Samenwerking met andere gemeenten, andere organisaties en het VVSG wordt aangemoedigd. Reeds 293 gemeenten en 69 actoren hebben het eerste Pact ondertekend.
  • De doelstellingen zijn bepaald voor Vlaanderen, gemeenten worden niet aangesproken op het niet behalen van een doelstelling op gemeentelijk niveau.

Regelgeving bevoegdheid

1. CBS (DLB-201906)
<p>Decreet Lokaal Bestuur van 22 december 2017, in het bijzonder artikel 56 &sect;3 betreffende de bevoegdheden van het College van Burgemeester en Schepenen, en latere wijzigingen en uitvoeringsbesluiten.</p> <p>Gemeenteraadsbesluit van 26 juni 2019 betreffende de bevoegdheidsverdeling tussen de Gemeenteraad en het College van Burgemeester en Schepenen, defini&euml;ring begrip &#39;dagelijks bestuur&#39;.</p>

Besluit

De gemeenteraad beslist:

Artikel 1

De Gemeenteraad keurt de ondertekening van het Lokaal Energie- en Klimaatpact 2.0 goed.